30 Aralık 1922;
Dünya Halklarına Bir Yeni Yıl Armağanı: SSCB Kuruldu…
Dünya halklarının en güzel yılbaşılarından biri, hiç kuşkusuz 1958’i 1959’a bağlayan yılbaşıdır. O gün, o gece, Kuba devriminin gerçekleştiği gündür.
Ondan yaklaşık 37 yıl önce, dünya halkları, yeni yıla, 1923 yılına, dünyada o güne kadar eşi görülmemiş kolektif bir devlet kuruluşuyla girdiler. Halkların kardeşliği o gün, ortak bir cumhuriyete dönüştü.
30 Aralık 1922’de Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kuruldu.
Rusya ve çevre ülkelerdeki devrim, çok zorlu bir devrimdi.
1917 Ekiminde Bolşeviklerin önderliğinde devrim gerçekleştirilip işçi köylü iktidarı kuruldu… Fakat, emperyalizm öyle kolay bırakmadı Rusya’yı. Dünyanın bu ilk devrimini yok etmek için tüm gücünü seferber etti. Bolşevik iktidarından memnun olmayan burjuvaları, toprak ağalarını, çarlık rejimi artıklarını, Çar generallerini parayla, silahla besleyerek Bolşeviklere karşı savaştırdı.
Devrimden sonraki iç savaş, tam üç yıl sürdü. Devrimden önce döküldüğünden daha fazla kan döküldü.
Emperyalizmin emrindeki katil sürüleri, sayısız katliam, sabotaj yaptılar.
Fakat, Bolşeviklerin önderliğindeki halklar ve Kızıl ordu, bu savaşı da kazandı. 1921’de Bolşevikler iç savaştan zaferle çıkarak tüm Rusya’da işçi köylü iktidarını pekiştirdiler.
Aynı süreçte, Beyaz Rusya, Ukrayna, Orta Asya ve Transkafkasya’da da ekonomi önce 1. emperyalist paylaşım savaşının yıkıcılığıyla, ardından iç savaş ortamında alabildiğine kötüleşmişti. Ancak karşı-devrimciler yenilince, ekonomi de yeni politikalarla kısa sürede toparlandı.
1922 yılında devrimini yapmış bu ayrı ayrı ülkelerin, bölgelerin tek bir cumhuriyet içinde birleşmesi doğrultusunda tartışmalar, görüşmeler başladı.
Aslında ulusların, halkların bu büyük birliğine doğru ilk adım, 1918’de devrimden bir yıl kadar sonra atılmıştı.
25 Ocak 1918’de toplanan III. Sovyetler Kongresi’nde Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kurulmuştu. Bu Cumhuriyetle birlikte, eski Rus Çarlığı yönetimi altında haklar için bir HAPİSHANE haline getirilen topraklar üzerinde yaşayan halklar, özerk cumhuriyetler olarak yeniden örgütlenmiş ve her ulus kendi yerel yönetimlerini kurmuştu.
Bolşevik parti tüm Rusya’da ve çevre ülkelerde ve tüm halklar içinde örgütlüydü zaten. Aynı şekilde işçi, köylü, asker meclisleri (sovyetleri) de her yerde örgütlüydü.
1922’deki bu tartışmalar, görüşmeler sonucunda yeni bir cumhuriyet taslağı hazırlandı.
Taslağın özü, HALKLARIN, ULUSLARIN EŞİTLİĞİ idi.
Bu birlik, halkların eşit ve özgür birliği idi.
Taslağa göre her cumhuriyetin BİRLİKTEN AYRILMA vardı.
30 Aralık 1922’de Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin, Beyaz Rusya, Ukrayna, Orta Asya ve Kafkas cumhuriyetleriyle birleşmesiyle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği resmen kuruldu.
Dünya halkları ve dünya devrimi artık daha güçlüydü.
SSCB, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin kısaltmasıdır. Ama pratikte daha da kısaltılarak Sovyetler Birliği olarak kullanılmıştır. Tam adı yumaırdaki gibidir; Ruscası: Советских Социалистических Республик; Rusça kısaltması СССР olarak kullanılır.
Yayınladığımız haritadada görüleceği gibi, bu birleşmeyle birlikte, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, II. Dünya Savaşı’ndan sonra 22.403.000 km²’lik yüzölçümüyle DÜNYANIN EN BÜYÜK ÜLKESİ konumundaydı.
Nüfus bakımından da 293.047.571 (Haziran 1991) kişiyle, dünyada 3. sırada yer alıyordu.
(1939’da Moldova, Litvanya, Letonya ve Estonya cumhuriyetleri de SSCB’ye katıldı. Böylece Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği 15 birlik cumhuriyetinden oluşan bir devlet haline geldi.)
1980’li yıllarda dünya genelinde sanayi üretim hacminin % 16.5’luk kısmını yaparak 2. sırada, milli gelir açısından da dünya genelinde % 3.4’lük payla 7. sırada yer alıyordu.
SOVYET CUMHURİYETLERİ
1 Rusya SFSC
2 Ukrayna SSC
3 Beyaz Rusya SSC
4 Özbekistan SSC
5 Kazakistan SSC
6 Gürcistan SSC
7 Azerbaycan SSC
8 Litvanya SSC
9 Moldova SSC
10 Letonya SSC
11 Kırgizistan SSC
12 Tacikistan SSC
13 Ermenistan SSC
14 Türkmenistan SSC
15 Estonya SSC
Sovyet Anayasasına göre SSCB,
ulusların kendi kaderlerini özgürce belirlediği, eşit haklara sahip 15 cumhuriyetten oluşan çok uluslu federal bir devletti.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri’nin özgür iradesiyle, sosyalist federalizm ilkesi temeli üzerinde kurulmuştu.
Federe cumhuriyetlerden her birinin, Birlik Anayasası temeline dayalı ve ulusal özelliklerine göre düzenlenen kendi anayasası ve yüksek devlet erki organları vardı: Yüksek Sovyet, Yüksek Sovyet Prezidyumu, Bakanlar Konseyi, Yüksek Mahkeme, Emekçi Temsilcileri Sovyetleri ve onların yürütme komiteleri.
Her Cumhuriyet’in Yurttaş ve Ceza Yasası, İş Yasası gibi ayrı yasaları, ulusal marşı, bayrağı ve başkenti vardı.
Her cumhuriyet yabancı bir devletle doğrudan ilişkiye geçme, antlaşma imzalama, diplomatik temsilci değiş-tokuşunda bulunma ve SSCB’den ayrılma hakkına sahipti.
Kimi birlik cumhuriyetlerinin içinde özerk cumhuriyetler yer alıyordu. 20 Özerk Cumhuriyet’ten 16’sı Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’nde, 2’si Gürcistan’da, 1’i Özbekistan’da, 1’i de Azerbaycan’da bulunmaktaydı.
Özerk cumhuriyetler, federe cumhuriyetin bütünleyici parçası olan bir siyasal oluşumdur; her birinin kendi anayasası ve yüksek yönetim organları vardır ve toprakları Özerk Cumhuriyet’in kendi onayı olmaksızın değişikliğe uğratılamaz.
SSCB. onlarca yıl boyunca, halklara büyük bir güç kazandırdı.
Halkların ve ulusların özgür iradelerinin hayata geçirilmesini sağlayan zemin oldu.
Sosyalizmin tanıdığı en sinsi hain olan Mihail Gorbaçov’un başlattığı Glasnost ve Perestroyka denilen karşı-devrimin zeminini oluşturan sürecin ardından 1991 yılının sonunda Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği resmen dağıldı.
Sovyet Cumhuriyeti tarzı ve anlayışı, halklara büyük bir miras olarak kaldı.
Kuşku yok ki, halklar, uluslar, birlikte savaşarak, birleşerek, emperyalizmin karşısında yeni birlikler kuracaklar.
Yeni sabahlar ve şafaklar, SSCB’lerin orak çekiçli yıldızlarıyla doğacak. Yeni yıllar, halkların yeni zaferleriyle taçlanacak.
TARİHİN IŞIĞI böyle gösteriyor.
