Özel Haber /M Altunöz
Şili’nin Karanlık Günlerinde Doğan Işık: Quilapayún ve Halk Direnişi
Özel Haber /M Altunöz
Avrupa (GHA)
Şili, 11 Eylül 1973’te ülke tarihinin en karanlık günlerinden birini yaşadı. Bu olay, ülkenin siyasi ve sosyal yapısını derinden etkileyen bir askeri darbe olarak kayıtlara geçti. Darbenin ardından, Şili halkı uzun yıllar sürecek bir baskı rejimiyle yüzleşti. Ancak, halkın direnişi hiç bitmedi. Bu direnişte önemli bir rol oynayan unsurlardan biri de müzikti. Özellikle Quilapayún gibi müzik grupları, baskıya karşı halkın sesi oldu.
Gerçek Haber Ajansı Quilapayún ile bir araya geldi ve geçmiş ile bugünü konuştu.
1970 yılında göreve gelen Salvador Allende, Şili’nin ilk sosyalist başkanı olarak “Unidad Popular” (Halk Birliği) koalisyonu ile geniş kapsamlı sosyal ve ekonomik reformlar yapmayı vaat ediyordu. Toprak reformları, sağlık ve eğitim hizmetlerinin yaygınlaştırılması ve temel sanayi kollarının millileştirilmesi gibi politikalar, işçi sınıfı ve köylüler arasında büyük bir umut yaratmıştı. Ancak bu radikal değişiklikler, yerel elitler diye adlandırılan emperyalizmin işbirlikçileri ve ABD emperyalizminin çıkarlarına karşıydı. “Soğuk Savaş”‘ın zirvesinde, Amerikan emperyalizmi Allende’nin sosyalist politikalarını tehdit olarak gördü ve hükümeti zayıflatmak için birçok ekonomik ve siyasi müdahalede bulundu.
11 Eylül 1973’te ABD emperyalizminin General Augusto Pinochet eliyle örgütlenen darbe sonucunda seçimle iktidara gelmiş sosyalist başkan Salvador Allende devrildi. Bu amerikancı faşist askeri darbe, Latin Amerika’da ve tüm dünyada büyük yankı uyandırdı. Darbe, sadece bir hükümet değişikliği değil, aynı zamanda insan hakları ihlallerinin, baskı rejiminin ve uzun süren bir diktatörlüğün başlangıcı oldu. Darbeciler, o yıllarda katliamlar, işkencelerle hedeflerine ulaşarak halkı sindirdi. Devrimcilere ve aydınlare karşı uyguladıkları işkenceler, katliamlar, kaybetmeler, tutuklamalar ya da sürgüne göndermeler aralıksız sürdü. Bu umutsuzluk içinde doğan ve halen darbecilere direnenler vardı. Darbeye direnişte ölümsüzleşen Víctor Jara, faşist cuntaya karşı Inti-Illimani, Illapu ve Quilapayún gibi müzik grupları, halka güç oldu. Söyledikleri marşlar ve türküler darbecilere korku, halka ise umut veriyordu.
Quilapayún: Şİli Direnişinin Sesi Oldu
O karanlık dönemde müzik, Şili halkının direnişinin önemli bir unsuru haline geldi. 1965 yılında kurulan Quilapayún, Salvador Allende’nin sosyalist hükümetinin sadık destekçilerindendi. And Dağları’nın geleneksel enstrümanlarını ve folk müziğini bir araya getiren grup, sosyal adalet ve özgürlük mesajlarıyla dolu şarkılar üretti. Allende’nin düşüşüyle birlikte grup üyeleri baskı altına alındı ve birçok sanatçı gibi sürgün hayatı yaşamaya mecbur kaldı. Pinochet diktatörlüğü, siyasi muhalifleri, sanatçıları ve entelektüelleri hedef aldı. Quilapayún üyeleri, Şili dışına kaçmak zorunda kaldılar ve Fransa’ya sürgün edildiler. Ancak sürgünde olmalarına rağmen müziklerini durdurmadılar. Pinochet rejimine karşı direnişi sürdürerek, dünyanın dört bir yanındaki topluluklara Şili’deki baskıları duyurdular. Özellikle “El Pueblo Unido Jamás Será Vencido” (Birleşmiş Halk Asla Yenilmez) adlı şarkıları, dünya çapında bir direniş marşı haline geldi. Pinochet diktatörlüğü 1990 yılında sona erdi, ancak bu dönemde yaşanan acılar, Şili halkının hafızasında derin izler bıraktı. Quilapayún, darbenin yarattığı trajedilere rağmen sürgündeki yıllarında bile özgürlük mücadelesini sürdürdü, ülkelerine geri döndükten sonra da toplumsal adalet için sesini yükseltmeye devam etti.
Inti-Illimani, Illapu gibi gruplar 60’lı ve 70’li yıllarda Şili Halkına Umut Darbecilere Korku Oldu
Gerçek Haber Ajansı’nın sorularını yanıtlayan Quilapayún, darbe döneminde sindirilmiş, tutuklanmış ve bastırılmış bir halk olduğunu belirterek, “Bizler o yıllarda darbeden sonra bir şeyler yapılması gerektiğine inanıyorduk. Darbe herkesimi etkilemişti. Víctor Jara ve birçok yoldaşımız bu gidişe dur demek için bir araya gelip şarkılar söyledik. Allende ve yönetimine darbe yapıldıktan sonra bizler ilk kez ‘El Pueblo Unido Jamás Será Vencido’ marşıyla alanlara çıkmaya başladık. Marş dilden dile söylenmeye başlandı. İnsanlar marşlarımızı gizliden dinlemeye ve yeniden toparlanmaya başladı. Inti-Illimani, Illapu gibi gruplar 60’lı ve 70’li yıllarda kurulmaya ve büyük kesimlerden dinleyici almaya başladılar. Biz de o yıllarda darbe karşıtı mücadelede saflarımızı aldık. Halka umut olmak için yola çıktık ve o yıllarda darbecilerin Şili halkının üzerine serptiği korkuları marşlarımızla yok etmeye çalıştık.”
Quilapayún: Devrim Şarkıları Her Yerde
“Şu anda dünyanın her yerinde marşlarımızı söylüyoruz ve Şili halk kültürünü dünyaya tanıtıyoruz. Mücadele bitmedi, her zaman devam ediyor. Bugün İsveç’te, yarın İspanya’da ve her yerde marşlarımızı söylüyoruz. Yıllar geçmesine rağmen, halen insanların konserlerimizde marşlarımızı bir ağızdan söylemesi bizi sevindiriyor.”
Bayrak Elden Ele Geçiyor
“70’li yıllarda çoğu üyemiz sürgüne yollandı. Zaman içinde grupta birkaç kuşak oluştu. 60’lı yıllardan bugüne kadar gelmemizin en büyük nedeni, geçmiş ile yeni ve sonraki kuşakları grupta bir araya getirmek oldu. Şu an grupta üç baba ve üç oğul aynı sahnede marşlar söylüyor. Bazen baba, oğul ve torun aynı sahnede oluyor. Bizi bugüne getiren de bu oldu: geçmiş ile geleceği bir arada diri tutmamız.”
Şili’nin karanlık darbe dönemine karşı halkın direnişinde önemli bir rol oynayan Quilapayún, şarkılarıyla sadece bir müzik grubu değil, aynı zamanda bir umut simgesi haline geldi. Grup, yıllar geçse de özgürlük mücadelesinin ve toplumsal adaletin sesi olmaya devam ediyor. Onların marşları, halkın karanlığa karşı ışığını simgeliyor ve her nesilde yankılanmaya devam ediyor.
GHA
Grubun Kasetleri şöyle
Quilapayún (1966)
Canciones Folklóricas de América (1967)(Quilapayún & Víctor Jara)
X Vietnam (1968)
Quilapayún Tres (1968)
Basta (1969)
Quilapayún Cuatro (1970)
Cantata Santa María de Iquique (1970) (Quilapayún & Héctor Duvauchelle)
Vivir como él (1971)
Quilapayún Cinco (1972)
La Fragua (1973)(Texto & Músic by Sergio Ortega)
El pueblo unido jamás será vencido (Yhtenäistä Kansaa Ei Voi (1974)
El pueblo unido jamás será vencido (1975)
Adelante (1975)
Patria (1976)
La marche et le drapeau (1977)
Cantata Santa María de Iquique (Nueva versión) (1978)(Quilapayún & Jean-Louis Barrault)
Umbral (1979)
Darle al otoño un golpe de ventana… (1980)
La revolución y las estrellas (1982)
Sandino (1983)
Tralalí Tralalá (1984)
Survarío (1987)
Los tres tiempos de América (1988)(Quilapayún + Paloma San Basilio)
Latitudes (1992)
Al horizonte (1999)
GHA
