140 yıllık bir tarihi var 1 Mayıs’ın.
Bu tarih 1881’den başlıyor.
Nasıl mı?
8 SAATLİK İŞGÜNÜ TALEBİ:
1800’lü yılların başlarında günlük çalışma saati süresi, 16 saate kadar uzuyordu.
1810’larda günde 8 Saat talebi gündeme geldi.
Ama bunun gerçekleşmesi için daha epeyce zaman vardı.
Yasalara göre, çocuklar bile 9 veya 10 saat çalıştırılabiliyordu.
8 Saatlik işgünü mücadelesi gelişmeye başladı, ama tek tek işyerlerindeki mücadele sonuç alıcı olmaktan uzaktı.
O zaman ne yapılması gerekiyordu?
Birleşmek!
GENEL GREV!
Yıl 1881; yarım milyon işçiyi temsil eden FOTLU (ABD ve Kanada da Örgütlü Meslek Kuruluşları ve İşçi Sendikaları Konfederasyonu) “8 saatlik iş günü” mücadelesini bütün ülke geneline yaymak amacıyla 1 Mayıs 1886’da bir günlük grev yapılmasını kararlaştırdı.
1 Mayıs’ta tüm ülke genelinde 350 bin işçi greve çıktı. Ülkede yaşam durdu.
Bu grev, işçilerin üretimden gelen gücünü kullanmasının o güne kadarki en yaygın ve güçlü örneği oldu.
SALDIRI!
İşçilerin bu güçlü çıkışı, patronlar bekleneceği ve tahmin edileceği gibi, saldırıyla cevap verdiler.
Chicago’da greve çıkan 40 bin işçinin eylemini bastırmak için patronlar, çetelerle anlaşarak işçilere saldırttılar. Grevci işçilerle çeteler arasında çıkan kavgada, polis işçilerin üzerine ateş açtı. 4 işçi katledildi. 1 Mayıs’ta İLK KAN BÖYLE DÖKÜLDÜ.
1 MAYIS DARAĞACINDA
Bu örgütlülüğü ve mücadele geleneğini büyümeden ezmeliydi patronlar. 1 Mayıs’ı izleyen günlerde işten atmalar, gözaltılar, tehditler arttı. Bir komployla önder işçilere dava açıldı. Haymarket komplosu olarak tarihe geçen bu davada, bir bombalama gerekçesiyle 8 işçi hakkında idam istemiyle dava açıldı. Ve işçiler idam cezasına çarptırıldı. Albert PERSONS, Adolph FİSCHER, George ENGEL ve August SPİES, 11 Kasım 1887’de İDAM edildiler. BİR KEZ DAHA KAN DÖKÜLDÜ 1 MAYIS İÇİN!
İLK SONUÇLAR:
Amerika’da işçi sınıfıyla patronlar arasında yoğunlaşan bu kavga, hem egemen sınıflara geri adım attırdı, hem dünyanın diğer bölgelerindeki emekçileri de etkiledi, harekete geçirdi.
İşgününün 14-16 saat olduğu bazı iş kollarında bu süre 12’ye indi, 10 saat çalışan yerlerde ise 9 saate kadar düştü çalışma saatleri.
Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 1888 yılında aldığı kararla, 8 saatlik iş günü kabul edilinceye kadar her yılın 1 Mayısı’nda grev yapılması kararı aldı.
Belçika, Almanya, İngiltere ve Fransa’daki sendikalar da bu karara katılacaklarını ilan ettiler. Kavga büyüyordu.
ENTERNASYONAL’İN KARARI:
2. Enternasyonal, 1889’da Paris’te toplanan 1. Kongresinde 1 Mayıs’ı Uluslar arası düzeye taşıyan ilk kararını aldı. 1890 1 Mayısı’nda Amerika İşçi Sendikaları Konfederasyonunun yapacağı genel grevi bütün ülkelerde uygulama kararı aldı.
Bir yıl sonra, 1891’de yapılan 2. Kongrede ise 1 Mayıs’ın İşçi Sınıfının Birlik Mücadele ve Dayanışma Günü olarak her yıl kutlanması kararlaştırıldı.
KAN DÖKÜLMEYE DEVAM ETTİ!
Burjuvazi dünyanın bir çok yerinde, Amerika’da, İngiltere’de, Rusya’da 1 Mayıslara, 8 saatlik işgünü için grevlere saldırmaya devam etti. Almanya’da Hitler yönetimindeki Nazi Partisi, 1933 1 Mayısının akşamında sendika merkezlerini işgal etti, işçi önderlerini tutukladı. Rusya’da Çarlık polisi, her 1 Mayıs’ta işçi avına çıktı.
TÜRKİYE’NİN KANLI TARİHİ
1 Mayıs’ın en kanlı olduğu ülkelerden biri de ülkemiz oldu.
1 Mayıs’ın ülkemizdeki tarihi Osmanlı’ya kadar uzanır.
1911’de Selanik’te kutlanan 1 Mayıs, kayıtlara geçen ilk 1 Mayıs eylemidir. Türk, Bulgar, Rum ve Yahudi 12 bin işçi grev yaptı bu 1 Mayıs’ta.
İstanbul’daki ilk 1 Mayıs eylemi ise, 1920 yılında emperyalist işgal altında yapıldı, işçiler işgale rağmen yürüdüler.
1925’de Kemalist yönetim, Takrir-i Sükun Yasasıyla her türlü gösteriyi ve 1 Mayısları yasakladı.
1976’da kitlesel bir 1 Mayıs kutlandı. Tıpkı, 1886’daki gibi, patronların buna cevabı katliam oldu. 1 Mayıs 1977’de 500 bin emekçinin katıldığı mitinge saldırıldı. 36 işçi katledildi.
1989’da saldırıldı, Mehmet Akif Dalcı adlı işçi katledildi.
1996’da İstanbul Kadıköy’de 1 Mayıs mitingine saldırıldı, 4 emekçi katledildi.
KAN DÖKEN HEP BURJUVAZİYDİ.
1 MAYISIN RENGİ
1 Mayıs’ın rengi kızıldır.
Tarih bize gösteriyor ki; 1 Mayıs rengini, emekçilerin sosyalist dünya görüşünden ve burjuvazinin döktüğü kandan almıştır.
