TOPLANAN 1,5 TRİLYON DEPREM VERGİSİ NE OLDU?
İstanbul depremiyle ilgili Siyasi Gerçekler Komitesi’nin yaptığı açıklamanın önemli bölümlerinden birinde “deprem vergisi” konusu ele alınıyor ve soruluyor:
“1 TRİLYON 535 MİLYAR TL DEPREM VERGİSİ NE OLDU?”
Evet, iktidar cephesinden bu soruya verilen açık, net bir cevap yok.
Oysa, rakamlar çok açık:
TOPLANAN VERGİLERLE İSTANBUL’DAKİ RİSKLİ BİNALAR 5 KEZ YENİDEN YAPILABİLİRDİ!
Ama yapılmadı.
- Deprem Vergisi nedir?
1999 depremlerinin ardından, ekonomik zararların giderilmesi amacıyla uygulamaya sokulan vergilere denir.
İlk başta altı ayrı yeni ek vergi alındı: Ek Gelir Vergisi, Ek Kurumlar Vergisi, Ek Emlak Vergisi, Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi, Özel İletişim Vergisi, Özel İşlem Vergisi.
Bu vergiler arasında Özel İletişim Vergisi kalıcı hale geldi. Cep ve sabit telefon faturalarından, dijital ve kablolu Tv yayınlarından, internet hizmeti faturalarından yüzde 10 oranında özel iletişim
vergisi alınıyor.
Kahraman Maraş merkezli depremlerin ardından toplanan vergilere; Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi de 2023 yılında eklendi.
40 MİLYAR 165 MİLYON DOLAR İLETİŞİM VERGİSİ ÖDEDİK!
Fakat; VERGİSİNİ ÖDEDİĞİMİZ TELEFONU, İNTERNETİ DEPREM ANINDA KULLANAMIYORUZ!
- 1999 yılından bugüne ne kadar vergi toplandı?
İBB’nin Gelir İdaresi Başkanlığı’nı kaynak vererek açıkladığına göre; 1999 -2023 yılları arasında toplanan deprem vergileri yaklaşık 42.85 milyar ABD Doları’na karşılık geliyor.
Bu rakamın yaklaşık 39 milyar ABD Doları’nı Özel İletişim Vergisi oluşturuyor.
19 Mayıs Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Murat Batı, “Mart 2025 itibariyle toplamda 145 milyar lira özel iletişim vergisi tahsil edilmiş. Yıllık ortalama dolar kuru ile hesaplanınca 2025
Mart dahil tahsil edilen tutar yaklaşık 40 milyar 165 milyon dolardır” tespitinde bulundu.
3.Toplanan bu vergiler ile neler yapıldı?
Kanunlar gereği, deprem vergileri bütçe havuzunda toplanıyor. Tüm “kamusal ihtiyaçlar” adı altında harcanıyor.
2003 yılında Maliye Bakanı Kemal Unakıtan “Bu vergiler zaten deprem nedeniyle getirilmemişti. Öyle olsaydı depremzedeye verilirdi” demişti.
Yine 2011 yılında Maliye Bakanı Mehmet Şimşek “Bu vergiler duble yollara gidiyor, demiryollarına, havayollarına, çiftçimize, eğitime gidiyor” diyerek halkı nasıl dolandırdıklarını itiraf etti.
- Olası bir Marmara depreminin Türkiye’ye maliyetinin ne olması bekleniyor?
Türkiye Sigorta Birliği’nin 2024 yılında yaptığı açıklamaya göre; olası Marmara depreminin tüm maliyeti 325 milyar dolar olarak hesaplandı.
- AFET YENİDEN İMAR FONU KURULDU. HALKIN YARIRINA TEK BİR ADIM ATILMADI!
6 Şubat 2023 depremlerinin ardından çıkarılan yasayla, Afet Yeniden İmar Fonu kuruldu.
Ancak bu fon da “afet öncesi değil afet sonrası” yapılacakları düzenliyor. (21 Mart 2023 tarihli Resmi Gazete’ de yayınlandı.)
Fonun Yönetim Kurulu;
Hazine ve Maliye Bakanı başkanlığında,
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, Tarım ve Orman Bakanı, İçişleri Bakanı,
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı ile Strateji ve Bütçe Başkanı’ndan oluşuyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2024 Faliyet Raporu’nda, fonun giderleri konusunda veri yok.
Afet yönetimi kapsamında 150.9 milyar lira harcama yapıldığı belirtiliyor. Raporda bu kaynağın tamamının da TOKİ’ye verildiği bildiriliyor.
- AFAD’A DEV BÜTÇE AYRILDI! HALKIN YARIRINA TEK BİR ADIM ATILMADI!
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) bu yılki ödeneği 266.9 milyar lira. Bu ödenek birçok bakanlığın yıllık ödeneğinin üzerinde.
AFAD’ın bütçesi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın bütçesini bile aşıyor. Bakanlığı’nın 2025 bütçesi 219.2 milyar lira. Bakanlığın 3 aylık harcaması 77.3 milyar lira.
- TOPLANAN DEPREM VERGİLERİYLE NELER YAPILABİLİRDİ?
- Deprem vergileri ile her biri 4 milyon lira maliyetle 375 bin konut inşa edilebilirdi.
-Ağırlıklı olarak alkollü içki, tütün ürünleri ve otomobilden alınan ve AKP’li yıllarda yürürlüğe konan özel tüketim vergisi bütçenin önemli bir ayağını oluşturuyor.
2002’de 6 milyon lira olan ÖTV geliri 2023’te 510 milyar 600 milyon lira oldu.
Devletin 2023’te elde ettiği ÖTV geliri, 2002 yılına göre kıyaslandığında yüzde 8 bin 400 arttı.
2002-2023 yıllarındaki ÖTV gelirinin parasal değeri mart 2024’te 14,1 trilyon lirayı buldu.
-Bu tutar ile 100 metrekarelik 6,7 milyon konut yapılabilirdi. - İstanbul’da 1,5 milyon konutun riskli olduğu belirtiliyor. Her biri 100 metrekare olarak inşa edilecek şekilde 1,5 milyon konut için bugün ortalama olarak 3 trilyon lira kaynak gerekiyor.
Devletin topladığı deprem vergileri ve ÖTV gelirlerinin bugünkü parasal değeri olan 15 trilyon lira ile İstanbul 5 kere dönüştürülebilirdi.
- Sağlık emek ve meslek örgütlerinin; çoğunluğu şahsa ait binalarda kiracı olan İstanbul’daki 1142 aile sağlığı merkezinin (ASM) yüzde 50’sinin depreme dayanıklı olmadığı ve olası bir depremde çökebileği uyarılarına rağmen tek bir adım atılmadı.
20 MİLYONLUK İSTANBUL İÇİN
KIZILAY’IN DEPOLARINDA 18 500 ÇADIR, 1 TANE KONTEYNER VAR!
YALANCI
KATİL
HALK
DÜŞMANI
AKP!
Deprem vergileriyle ilgili bu gerçekler bize neyi gösteriyor:
Depremlerde, afetlerde ölenler yalnızca yoksul halklardır.
Çünkü kapitalist sömürü düzeni kar üzerine kurulmuştur.
Halkların ihtiyaçları, sorunları, ölümleri burjuvaziyi ilgilendirmez.
Halklar bütün sorunlarını kendi dayanışmasını, örgütlenmesini sağlayarak çözebilirler.
DEPREM, AFET…
HALKA YÖNELİK TÜM SALDIRILARA KARŞI
TEK ÇÖZÜM: ÖRGÜTLENMEK VE DİRENMEKTİR.
- devam edecek –
