S Tipi, R Tipi, ve Y Tipi hapishanelerin açılmasıyla birlikte, “hapishane tipleri” kavramı da yeniden gündeme geldi.
Hapishaneler, amaçlarına, kategorilerine göre, farklı isim ve harflerle adlandırılıyorlar.
Hapishaneler, önce üçe ayrılır: Kapalı, açık ve yarı açık hapishaneler.
Bunlar da kendi içinde çeşitli harflerle sınıflandırılmıştır.
Örneğin ülkemizde “A Tipi” olarak adlandırılan hapishaneler, “ilçe tipi” hapishanelerdir. Genellikle küçük ilçelerde kurulan ve tutuklularla, “hafif suçlardan ceza alan” hükümlülerin konulduğu yerlerdir.
B Tipi” olarak tanımlanan hapishaneler de, A Tiplerine benzer. Ancak bunlarda çocuklar ve kadınlar için de bölümler vardır. 7 koğuş ve 2 hücreden oluşurlar standart olarak.
E Tipi hapishaneler, hücre ve koğuşların birlikte kullanıldığı bir hapishane tipidir. Tek kişilik, 80 hücre bulunmaktadır. 4, 6, 8, 10 kişilik koğuşlar vardır. (ilk yapıldığında daha büyük koğuşlar vardı, ancak bunlar daha sonra tadilattan geçirilip küçük koğuş ve hücre tarzına dönüştürüldü.) “Ağır suçlular” ve politik tutsaklar için yapılmıştır. E tipi hapishaneler 500 kişilik kapasitelidir. Toplam 45 adet E tipi hapishane vardır.
F Tipleri, tecrit ve teslim alma politikasını uygulamak için inşa edilmiştir. Bir ve 3 kişilik hücreler şeklindedir. “Yüksek güvenlikli” olarak tanımlanır. Ülkemizde 14 adet F Tipi hapishane bulunmaktadır.
ÜLKEMİZDEKİ HAPİSHANE TİPLERİ
Hapishanelerle ilgili Resmi belgelere göre ülkemizde tam olarak 30 tipte hapishane var. Bunlar şöyledir:
A Tipi Ceza İnfaz Kurumları
A1 Tipi Ceza İnfaz Kurumları
A2 Tipi Ceza İnfaz Kurumları
A3 Tipi Ceza İnfaz Kurumları
Açık Ceza İnfaz Kurumları
B Tipi Ceza İnfaz Kurumları
C Tipi Ceza İnfaz Kurumları
Çocuk Eğitimevi
Çocuk ve Gençlik Tipi Ceza İnfaz Kurumları
D Tipi Ceza İnfaz Kurumları
E Tipi Ceza İnfaz Kurumları
F Tipi Ceza İnfaz Kurumları
H Tipi Ceza İnfaz Kurumları
K1 Tipi Ceza İnfaz Kurumları
K2 Tipi Ceza İnfaz Kurumları
Kadın Açık Ceza İnfaz Kurumları
Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumları
Kapalı Ceza İnfaz Kurumları
L Tipi Ceza İnfaz Kurumları
M Tipi Ceza İnfaz Kurumları
R Tipi Ceza İnfaz Kurumları (Rehabilitasyon Merkezi)
S Tipi Ceza İnfaz Kurumları
T Tipi Ceza İnfaz Kurumları
Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumları
Kapalıya Bağlı Ceza İnfaz Kurumları
Açığa Bağlı Ceza İnfaz Kurumları
Kapalıya Bağlı (Rehabilitasyon Merkezi)
Personel Eğitim Merkezleri
Denetimli Serbestlik Müdürlükleri
Y Tipi Ceza İnfaz Kurumları
NEDEN BU KADAR ÇOK “TİP”?
Hapishanelerin, işlevlerine, suç-ceza türlerine, yaşlara göre kategorilere ayrılması normaldir.
Ancak ülkemizde sürekli yeni tiplerde hapishaneler açılması, yeni adlandırmalar yapılması, bu ihtiyaçtan değil, faşizmin teslim alma politikalarına göre şekillenmektedir.
Yeni hapishane tipleri, özellikle 12 Eylül faşist cuntasından sonra gündeme gelmiştir.
Önce 1983-84’lerde E Tipi Özel Hapishaneleri açtılar. Bunlar, tecrit, müşahade bölümleri olan, 80 adet tek kişilik hücreleri olan yerlerdi. Hücrelerden 60’ı Amerikan tipi demir parmaklıklı, 20’si ise nefes almanın bile zor olduğu tamamen kapalı hücrelerdi.
Kısacası, “E Tipi Özel”ler, “Teslim almaya uygundu(!).
Ama özgür tutsakların direnişleri bu hesapları bozdu.
1980’lerin ortalarında “Özel Tip Hapishaheleri” açtılar. Gaziantep Özel Tip, Bartın Özel Tip, Bursa Özel Tip, Eskişehir Özel Tip gibi hapishanelerde ARTIK KOĞUŞ YOKTU. Bu hapishaneler tamamen hücre tipi olarak inşa edildiler.
Ama direniş bu modelleri de boşa çıkardı.
F Tipi hapishanelere böyle gelindi.
- devam edecek –
